Fuad Poladov və digərləri: ağır itkilərimiz və əvəzsiz qazancımız

Fuad Poladov haqqında yazarkən onun sənətinə toxunmaq istəmirəm. Əvvəla ona görə ki, mən bu sahədə peşəkar söz deyə biləcək, onun sənətinə qiymət verəcək şəxs deyiləm, ikincisi, aktyora, sənətkara ən dəqiq, dürüst qiymət verə biləcək şəxs tamaşaçıdır ki, o da Fuad Poladovun qiymətini verib və hələ verəcək də. Bunu biz görkəmli aktyoru itirəndə gördük. Amma ölümünün üstündən bircə həftə keçməmiş həyatı boyü obrazlar yaradan, amma bu gün özü şəxsiyyətli, qürurlu azərbaycanlı obrazına çevrilmiş Fuad Poladovun şəxsində demək istədiklərim var. Məhz bu birləşdirici obrazın çox ehtiyac duyduğumuz insani keyfiyyətləri haqqında. Bu gün Azərbaycanı işğal edən və şəxsiyyət, mənlik, kimlik, qürur kimi keyfiyyətləri özündə olmaması səbəbindən sevməyənlər bu keyfiyyətlərin daşıyıcılarına da dərindən nifrət edirlər. Başqa cür ola da bilməz. Bəli, elə bu səbəbdən də Fuad Poladov da Səyavuş Aslan kimi işğalçı rejim tərəfindən sevilməyən şəxsiyyətlərdən oldu. Yəqin yadınızdadır, Əliabbas Qədirovu da hörmətsiz yola saldı bunlar. Çünki onların hamısına Əliyev rejimi nifrət edir. Ona görə nifrət edir ki, bu insanların yüksək insani keyfiyyətləri və şəxsiyyət göstəriciləri vardı. Məlumatlı dostlardan biri danışırdı ki, mərhum Əliabbas Qədirov Akademik Milli Dram Teatrının bədii rəhbəri və direktotu olarkən iş intizamını müntəzəm pozan bir aktrisaya töhmət elan edibmiş. Bundan qəzəblənən hikkəli rejim fahişəsi çox yüksək vəzifəli oynaşına (üzr istəyirəm, amma ana dilimizdə bu, belə adlanır) şikayətlənir, o isə zəng edib mərhum aktyoru təhdid edir və həmin əmri lövhədən çıxarmağa vadar edir. Məhz bu hadisədən sonra Əliabbas Qədirovun səhhəti bir qədər də pisləşir, çünki qürurlu, şəxsiyyətli insan şəxsiyyətsizin, şərəfsizin fahişəsini haqlı cəzalandırdığına görə onun təhdidinə məruz qalmışdı. Bəlkə Rasim Balayevi xatırlayaq? Azərbaycan kinosunun siması olan bu insanın bircə kəlmə işlətməsi kifayət elədi ki, millətə düşmən kəsilmiş qansız rejim onu əzablı ölümə məhkum eləsin, müalicəsinə borclu olduğu yardımı göstərməkdən intina eləsin. O zaman Zeynəb Xanlarova parlamentdə bu məsələni qaldırmasaydı sizi əmin edirəm ki, bu gün artıq Rasim Balayev haqqında da keçmiş zamanda danışırdıq. Bəs unudulmuş Azər Zeynalov? Nadir səsə, istedada, yüksək insani keyfiyyətlərə malik olan bu böyük sənətkara 2003-cü ildə müxalifəti dəstəkləməsini kinli, haytalı rejim hətta o, üzr istədikdən sonra da bağışlamadı, onu səhnədən sildi.
Fuad Poladovu da itirdik, amma o, və onun kimi böyük insanlar, vətəndaş mövqeyi olan sənətkarlar yaddaşımızda əbədi qalacaq. Xoşbəxtlikdən bu gün öz Youtube-u, Facebook-u, Twitteri-i ilə zəngin İnternet var və onun sayəsində bu insanlar heç vaxt unudulmayacaq, rejimlər isə onları ancaq özünün çirkab maşını olan üfunətli telekanallarından silə bilər. Günü-gündən daha az insanın baxdığı həmin o pozğunluq, əxlaqsızlıq, şəxsiyyətsizlik təbliğ edən telekanallarından. Bizim qəhrəmanlarımız isə sözün həqiqi mənasında çox xoşbəxtdilər, çünki dünən səhnədə ən müxtəlif obrazları canlandıran bu şəxsiyyətlər indi özləri vətəndaş mövqeyi, qürur, mənlik nümunəsi olacaq bir obraza çevriliblər. Kimisi ölümündən sonra, kimisi isə sağlığında.
Yəqin bu da yadınızdadır ki, Mədəniyyət naziri Əbülfəz Qarayev İlhamə Quliyeva ilə vida mərasiminə təşrif buyuranda rejimin ana-bacı simvolu olan İlhaməni "şəhid" adlandırmışdı. Bunu elə-belə sözgəlişi yazmadım. Həmin gün ictimai nəqliyyatda, mağazada, kafedə bu haqda danışan az qala hər kəs onun hələ qovuşmağa macal tapmadığı məzarını lənətləyirdi. Etiraf edim ki, insan kimi bunları görmək, eşitmək çox ağır idi. Amma nazir Qarayev başqa cür edə bilməzdi, çünki o, İlhamə Quliyeva əxlaqının daşıyıcısı olan rejimin naziridir. Biz isə Fuad Poladov, Rasim Balayev, Azər Zeynalov, Əliabbas Qədirovla bir millətdənik. Bax, onlarla bizim daha bir böyük fərqimiz də elə budur və onların bütün səylərinə baxmayaraq, Fuad Poladov (və digərləri) əxlaqını İlhamə Quliyeva "əxlaqına" dəyişməməyimiz bizim əvəzsiz qazancımızdır. Bunun çox böyük qazanc olduğunu isə tarix özü sübut edəcək. Tarix isə hökmən keçmiş və keçilməli olan 1000 il demək deyil, yaşanaraq axada qalacaq aylar da bir gün tarix olacaq.

Армения: внеочередная революция.

Пока в России и в Азербайджане проводили внеочередные выборы, чтобы увековечить власть, в Армении свершилась внеочередная революция. Именно внеочередная, так как ее никто не планировал, не заказал и даже не ожидал. Об армянской революции писать и говорить будут еще много и долго. Не исключено, что когда-то она войдет и в учебные пособия по политологии. Нет, не потому, что она буквально через пару лет осуществит все ожидания и чаяния народа, превратив Армению в процветающую страну и одним махом изменит жизнь людей к лучшему. Нет конечно, это скорее всего пока только начало долгого пути к достижению поставленных задач. Но одно понятно точно, что хуже уже не будет. Не будет потому, что хуже не бывает. 
Действительно, что же может быть хуже того, когда вся страна и целый народ становится объектом безжалостного грабежа немногочисленной группой людей, скромно называющих себя властью, т.е. слугами народа. Более того, властью, якобы избранной этим же народом, которого они грабят с такой жадностью и аппетитом, которым мог бы позавидовать самый беспощадный захватчик. Властью, которую иногда так трудно сравнивать с мафией или же другой преступной группировкой. Ведь вторые имеют хоть какие-то правила, пусть даже не очень гуманные и не очень справедливые. Действительно, порой очень трудно найти правильное определение тем, кто сегодня называет себя властью. Ведь власть, как утверждают основные законы (конституции) почти всех современных государств, то, источником которой является народ. Однако все больше государств в наше смутное время представляют собой обычное географическое пространство, населенное обитателями, среди которых абсолютное меньшинство жестоко угнетает абсолютное большинство, опираясь на инстинкты, порой не существующие даже в дикой природе. Это я к тому, кто все-таки готовит современные революции. Разумеется, не гении, что стояли у истоков классических революций. При всей даже очень большой лояльности к так называемым властям в постсоветском пространстве, называть их гением никак не получается. Просто в это никто не поверит и втом числе они сами. А ведь революции то готовят  они. Да, именно они, своей жадностью, алчностью, недальновидностью и полной потерей чувства реальности толкают целые общества и народы на кровавые противостояния, революции и другие формы насилия. 
Армянская революция типичный пример этого. Кстати, наверное заметили, что у этой революции с самого начала не было ни имени, ни цвета. Ее даже не ассоциировали с кем-то конкретно, хоть и лидер ее был не только у всех на виду, но и всегда впереди. Уверен, что даже заметили то, как столицы супердержав достаточно долго были в растерянности, подозревая друг-друга в нарушении возможно молчаливых соглашений по Армении. Догадаться, что революция может начаться по воле самого общества, им понадобилось аж больше недели и тут же началась синхронная командная игра. Да, именно командная игра, точно такая, которую они сыграли в 2003 году в Азербайджане, сделав Ильхама Алиева главой страны на долгие годы. Однако, приходя в себя первый шаг сделал посол США в Армении Ричард Милс, раскритиковавший лидера протестного движения депутата Никола Пашиняна за предложение избрать премьера прямо на площади. Посол Милс подал этой критикой сигнал товарищам по команде и те тут же перехватили инициативу и перешли в действие. Думаю, многие были крайне удивлены, когда российские, с позволения сказать, политики стали открыто предлагать то кандидатуру Царукянан, то еще кого-то на пост премьера Армении, бесшабашно вмешиваясь во внутренние дела суверенного государства. Если очень корректно выразиться, конечно. Видимо, стороны смогли понять и "убедить" друг-друга в том, что все это происходит не по их сценарию и вне их воли. Вероятно никто также не мог даже в мыслях допустить, что революция может начаться не по их плану. Причина такому непониманию предельно проста - вершители судеб мира совсем забыли о таком важном участнике истории, как народ. Простой народ, который думает не о каких-то глобальных делах, а о самом простом - о хлебе насущном, который у него безвозвратно отняли. Именно в этом и заключается особенность армянской революции, что она произошла потому, что была жизненной необходимостью для целого народа, а не чьим-то заказом извне или же даже изнутри. Эта революция фактически сделала снова актуальным то классическое  условие, когда революция становится неизбежным этапом исторического развития. В Армении она свершилась и конечно же будет еще немало трудностей. Но хуже уже не будет и для этого не так много предстоит сделать. Для начала дать людям экономическую свободу и навести порядок, которого в современном общественно-политическом лексиконе принято называть верховенством закона. 
Вот тогда хуже точно не будет.

Növbədənkənar seçki və ya "Əyyubov qruplaşması" revanş götürür. (2-ci yazı)

Artıq seçki (burda və sonra "seçki" kimi oxumalı) adlandırılan teatr arxada qalıb və gördüyümüz kimi, sürprizlər də olmadı. 11 aprel seçkisində əsas diqqətçəkən məqamlardan biri 1-ci yazımda qeyd etdiyim Azərbaycan uğrunda gedən geosiyasi mübarizənin əlamətləri oldu. Belə ki, seçkinin ssenarisinin Rusiyada hazırlanması Qərbdə adekvat reaksiya doğursa da (məsələn, ATƏT-in müşahidə missiyasının tənqidi ilkin hesabatı) digər tərəfdən siyasi baxımdan Qərb düşərgəsinin bir hissəsi sayılan İsrailin seçkilərə bu dəfəki marağı əvvəlkilərlə müqayisə olunmayacaq dərəcədə həssas idi. Maraqlı olan həm də əksəriyyəti ölkəsinin hərbi (istisna deyil ki, həm də kəşfiyyat) dairələrinə bağlı olan israilli "müşahidəçilərin" bir-birinin ardınca Azərbaycan mediasında İlham Əliyevin ünvanına mədhiyyələr deməsi idi. Bu "müşahidəçilərdən" bəziləri isə hətta bir qədər də uzağa gedərək "İlham Əliyevin qələbəsi İsrail üçün vacibdir" kimi siyasi etikadan uzaq bəyanatlar verməklə Azərbaycanın daxili işlərinə kobud şəkildə müdaxilə edirdi. Bu da anlaşılandır, çünki Əliyev hakimiyyətinin israilpərəst lobbiçilərinin sayəsində Azərbaycan bəzi aparıcı dövlətlərdə artıq İsrailin vassalı kimi tanınır. Əliyev ailəsi yox, məhz Azərbaycan. Dərin təəssüf doğuran hal olsa da, amma faktdır və İlham Əliyevin tez-tez səsləndirdiyi "Biz müstəqil siyasət yürüdürük" iddiası ilə heç də üst-üstə düşməyən bir faktdir. Bəs İsrailin Azərbaycandan ümumiyyətlə və xüsusilə də bu gün umduğu nədir? Burda həmin bəndləri sadalamaqla qurtaran deyil, odur ki, ciddi əhəmiyyət kəsb edən əsas məqamların üzərində dayanaq:

1. Artıq qeyd etdiyim kimi İsrailin Azərbaycanı özünün vassalı kimi təqdim etməsi bu dövlətə xarici siyasətində (xüsusilə də böyük dövlətlərlə münasibətlərində) xüsusi status verir. Bir növ güclü dövlət statusu. Məhz bu səbəbdən İsrailə bağlı lobbiçilər bütün dünyada Azərbaycanı İsrailin strateji tərəfdaşı kimi təqdim edirlər. Əslində istənilən tərəfdaşı və o cümlədən də İsrail kimi tərəfdaşı olmaq heç də neqativ dəyərləndirilməməlidir. Amma bu amilin Azərbaycana hansı siyasi dividendlər qazandırdığına baxdıqda bizim itkilərimizin qazanclarımızdan qat-qat çox olduğunu asanlıqla görmək olur. Belə ki, Azərbaycanı vassal dövlət kimi tanıtmaqla yanaşı bu lobbiçilər Əliyev hakimiyyətinin insan hüquq və azdlıqlarına qarşı yürütdüyü sərt siyasətə neqativ və tənqidi beynəlxalq hesabatların qarşısını alır ki, bu da son nəticədə ölkənin müxtəlif ictimai-siyasi institutlarının sistemli şəkildə sıradan çıxarılmasına və siyasi sisteminin bugünkü iflic duruma düşməsinə gətirib çıxarıb. Bu hakimiyyətin dəstəklənməsi həm də xalqın daha da yoxsullaşması, onun hüquqlarınn əlindən alınması, əmlakının dağıdılması, çörəyə möhtac qoyulması deməkdir.

2. Ölkənin talanmış sərvətlərinin xarici şirkət, bank və offşor zonalarda gizlədilməsində israilli və İsraillə sıx bağlı işbazlar da yaxından iştirak edir və elə bu səbəbdən də onlara qanunlarla idarə olunan, azad bazar münasibətlərinə malik olan, demokratik Azərbaycan lazım deyil. Belələrinin bizə münasibətdə əsas hədəfi Bakıdakı korrupsionerlərlə əl-ələ verib Azərbaycana məxsus olan milyardlarla vəsaiti və ölkənin sərvətlərini talamaqdır.

3. Azərbaycan İrana qarşı həm kəşfiyyat, həm də hərbi müdaxilə üçün coğrafi və relyef baxımından ən uğurlu məkan sayılır və İsrailin bu istəyini yalnız Əliyev hakimiyyəti reallaşdıra bilər. Az da olsa millətinə, soyuna-kökünə bağlı bir hakimiyyət 30 milyondan yuxarı azərbaycanlının yaşadığı qonşu ölkəyə qarşı Azərbaycan ərazisindən təxribat və ya hərbi müdaxilələrin ümummilli maraqlar üçün (təkcə bu yox) hansı miqyasda fəlakətə gətirib çıxara biləcəyini nəzərə almaya bilməz. Belə təxribatlar isə artıq əvvəllər də olub. Bu haqda bəndənizin hələ 8 il əvvəl Londonda dərc olunan "The Times" qəzetinə böyük əks-səda doğurmuş açıqlaması olub ki, həmin açıqlamada Azərbaycan üzərindən İrana keçən Mossad agetlərinin İranın nüvə fiziklərini öldürməsindən bəhs edilirdi. Yəqin ki, bu yerdə 11 aprel seçkilərini izləməyə gələn israilli "müşahidəçilərin" nədən məhz ölkələrinin hərbi dairələrilə bağlı şəxslər olmasına dair artıq heç bir sual qalmır.

Amma yuxarıda qeyd etdiyim kimi 11 aprel seçkilərini diqqətlə izləyən digər bir dövlət də vardı ki, onun da Azərbaycanla bağlı plan və maraqları İsrailin maraqları ilə diametral ziddiyyət təşkil edir. Bu dövlət Rusiyadır. Bu mənada seçkilər başa çatar-çatmaz Rusiyanın atdığı 3 addım diqqət çəkməyə bilməzdi:
1. Rusiyanın 11 aprel seçkilərinin nəticələrini həmən tanıması və prezident Putinin İlham Əliyevi təbrik eləməsi;
2. Rusiya XİN sözçüsü M.Zaxarovanın keçirdiyi brifinqdə ATƏT-in seçkiləri tənqid edən ilkin hesabatını hədəfə alması və bir növ Azərbaycan hakimiyyətinə vəkillik eləməsi;
3. Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrovun seçkilərin səhərisi günü Elmar Məmmədyarova zəng edərək Xəzərin statusu ilə bağlı tezliklə imzalanmalı olan anlaşmanın sənədlərinin hazırlığı ilə "maraqlanması".

Beləliklə, Azərbaycanı özünün vassalı kimi görən digər bir dövlət də eyni mövqeni dünya ictimaiyyatının diqqətinə təqdim edirdi. Bu arada qeyd edim ki, Rusiyanın Xəzərin resurslarından birgə istifadə ilə bağlı təklif etdiyi sazış Azərbaycanın təkcə Xəzərdəki sektoruna nəzarəti itirməsi demək yox, həm də yaxın gələcəkdə ölkəmizin Xəzərdəki karbohidrogen yataqlarına sahibliyinin də itirilmək və ya ən azı məhdudlaşa bilmək təhlükəsini ortaya qoyur. Bu yerdə 1-ci yazımdakı bir məqamı xatırlatmaq tam yerinə düşür: "Əyyubov qruplaşmasına" daxil olan hərbi prokuror Xanlar Vəliyevin Xəzərdə ölkənin suverenliyini təmin etməli olan sualtı radar sistemini quranlara qarşı başlatdığı saxta cinayət işi. Azərbaycanın Xəzərdə öz sektoruna suverenliyinin itirməsinin bünövrəsi məhz həmin təxribat nəticəsində artıq 2014-cü ildə qoyulmuşdu...
Beləliklə, bu gün Azərbaycana nəzarət uğrunda mübarizə əsasən 2 dövlət - İsrail və Rusiya arasında gedir və hər tərəf də öz maraqlarını təmin etməyə çalışır. Bu tərəflər arasında çaş-baş qalan Əliyev hakimiyyəti isə ən əsas məqamı heç xatırlamaq da istəmir: Azərbaycan bu ölkədə yaşayan 9 milyon yarım və dünyaya səpələnmiş daha 30 milyon azərbaycanlı üçün vətəndir və ölkənin sərvətləri də qanunla onun 9,5 milyon vətəndaşına məxsusdur. Bu mənada İlham Əliyevin seçkidən sonrakı təyinatları çox simvolikdir. Belə ki, heç bir yeni mövqe əldə edə bilməyən və siyasi arenadan sıxışdırılmaqda davam edən "Paşayevlər qruplaşmasından" fərqli olaraq hakimiyyətdaxili digər 2 qruplaşma - "Əyyubov qruplaşması" və "Mehdiyev qruplaşması" Azərbaycanı faktiki olaraq öz aralarında böldülər. Təbii ki, 1-2 kiçik istisnalarla. Təyin olunmuş yeni kadrların (onların demək olar ki, hamısı təcrübəsiz və təyin olunduqları sahədə tamamilə səriştəsizdir) onlara həvalə olunan sahələri necə idarə edəcəkləri isə heç müzakirə predmeti də deyil. Amma bir məqam tamamilə aydındır: hakimiyyət idarəetmə prinsiplərini dəyişməyəcək. Elə olmasaydı ASAN-xidmət rəhbərinin kənd təsərrüfatı naziri və ya bütün əmək fəaliyyəti boyu müxtəlif firmalarda çalışmış iqtisadçının təhsil naziri təyin olunması çoxsaylı suallar doğurmalı idi. Amma bu məqam da diqqət çəkməyə bilməz ki, təyinatlar haqda ən çox danışan məhz Rusiya 5-ci kolonunun lideridir və o, son açıqlamalarında ölkənin arxada qalan 15 ildəki uğurlarını qabartmaqla yanaşı (Heydər Əliyev hakimiyyətinin 10 ili sanki heç olmamışdı), sətiraltı da olsa artıq İlham Əliyevin özünü də ikinci plana keçirməyə cəhd edir. Bu isə heç də təsadüfi sayılmamalıdır, çünki 2 qrup arasında gedən mübarizənin bugünkü nəticəsi belədir ki, ümumi üstünlük Rusiyadadır ki, onun maraqlarını təmin edən bu gün də "Mehdiyev qruplaşmasıdır". İlk baxışdan əlavə cəmi bir post (ekologiya və təbii sərvətlər naziri) əldə etmiş "Əyyubov qruplaşmasının" güvəndiyi fiqur və ya elə həmin qruplaşmanın lideri isə İlham Əliyevin özüdür. Qruplar arasındakı bugünkü mübarizənin əsas, bəlkə də həlledici hədəfi isə hələlik boş qalan Bakı ŞİH-nin başçısı postudur ki, qruplaşmalardan hər biri bu posta nəzarəti ələ keçirməyə çalışır. "Əliyev-Əyyubov qruplaşması" bu posta artıq konkret namizədini də müəyyənləşdirib. Əlbəttə ki, söhbət Bəylər Əyyubovun qohumu və artıq brinci yazıdan yaxşı tanıdığınız respublikanın hərbi prokuroru Xanlar Vəliyevin qardaşı, Gəncə ŞİH-nin başçısı Yelmar Vəliyevdən gedir. Bəli, Gəncənin tarixi arxitekturasından tutmuş onun ruhuna qədər hər şeyi dağıtmaq üçün əlindən gələni etmiş həmin Yelmar Vəliyev...
Amma bu plan yalnız bir halda baş tuta bilər - Mehdiyev geri çəkilərsə. Lakin Azərbaycana Rusiya təsirinin öz pik nöqtəsinə çatdığı bir vaxtda əvvəlkindən özünə daha inamlı görünənŞ mediaya açıqlamalarilə meydan oxuyan "boz kardinalın" bunu edəcəyi inandırıcı görünmür və deməli, hakimiyyətdaxili mübarizə də getdikcə kəskinləşəcək. Bu da öz növbəsində o deməkdir ki, ölkədə nə siyasi, nə də iqtisadi islahatlar aparılmayacaq və konturları hələ tam aydın görünməyən geosiyasi burulğanın mərkəzinə yaxın olan Azərbaycanda hətta yaxın zamanlarda nələrin baş verə biləcəyini söyləmək heç də asan olmayacaq.

Növbədənkənar seçki və ya "Əyyubov qruplaşması" revanş götürür. (1-ci yazı)

2017-ci il may ayında Azərbaycan Ordusunda Ermənistan kəşfiyyatı ilə əlaqəli olduğu iddia edilən casus şəbəkəsinin ifşa olunması ilə bağlı rəsmi məlumat yayıldı. Məlumatda deyilirdi:
"Azərbaycanın Baş Prokurorluğu, Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti, Müdafiə Nazirliyi və Daxili İşlər Nazirliyinin birgə bəyanatında bildirilir ki, Ermənistan silahlı qüvvələrinin kəşfiyyat, xüsusi xidmət orqanları Azərbaycan ordusunun Tərtər rayonu istiqamətində yerləşən bölmələrinə və yaşayış məntəqələrinə qarşı genişmiqyaslı təxribat fəaliyyəti hazırlayıb: “Bu məqsədlə bir qrup hərbi qulluqçu və mülki şəxs Ermənistan kəşfiyyatçıları ilə məxfi əməkdaşlığa cəlb edilərək, müxtəlif vaxtlarda öz maddi maraqları naminə hərbi sirr təşkil edən məlumatları əldə etməklə qarşı tərəfə ötürüblər”.
Bu məlumatın ardınca müxtəlif saytlarda hadisə ilə bağlı çoxsaylı "ekspert" rəyləri və jurnalist mülahizələri yayılsa da, nə həbs olunanların kimliyi, nə də onların sayı haqda heç bir rəsmi məlumat verilmirdi. Qeyri-rəsmi mənbələr isə həbs olunanların əksəriyyətinin Tərtər qarnizonunun hərbçiləri olduğunu, onların sayının isə 54-55 nəfərə çatdığını iddia edirdi. Hadisədən 1 ilə yaxın vaxt keçib, amma bu günədək rəsmi şəxslər tərəfindən bir neçə solğun açıqlama verilsə də, hadisənin nə təfərrüatları, nə də həbs olunanların adı, sayı heç bir rəsmi mənbədə öz əksini tapmayıb. DTX sədri Mədət Quliyevin və onun ardınca ölkənin hərbi prokururu Xanlar Vəliyevin açıqlamaları isə bu həbslərə bəraət qazandıran informativ baxımdan tamamilə tutumsuz söz yığını idi. Hərçən ki, Xanlar Vəliyevin nəhayət 10 aydan sonra APA-ya verdiyi açıqlamada bir detal diqqətçəkən idi. Xanlar Vəliyev bildirirdi ki, dövlətə xəyanət ittihamı ilə həbs olunan bu şəxslərlə bağlı istintaq artıq yekunlaşmaq üzrədir və tezliklə (Novruz bayramınadək) onların məhkəməsi başlayacaq. Açıqlama ilə bağlı məlumatlarda məhkəmənin qapalı keçiriləcəyi də bildirilirdi, hərçənd ki, bu, təəccüblü deyildi, əksinə, gözlənilən idi. Məhkəmə prosesi isə deyilən vaxtda başlanmadı.
Həbslərin ardınca başlatdığımız araşdırma çox ciddi və incə məqamları üzə çıxardı. Məlum oldu ki, həbs olunanların əksəriyyəti Tərtər qarnizonunun 2016-cı ilin aprel döyüşlərində fəal iştirak etmiş hərbçiləridir və onlardan 6 və ya 7 nəfəri istintaqın ilk ayları ərzində həbsxanada qətlə yetirilib. Öldürülənlərin xalq düşməni kimi doğulduqları yerlərdə gizli dəfn olunması və ailələrinin təhdid olunması barədə çoxsaylı xəbərlər yayılsa da, bu haqda nə rəsmi dövlət orqanları, nə də ölkənin əksər media qurumları bir kəlmə də məlumat vermədi. Məntiqi sual ortaya çıxır ki, əgər həbs olunan şəxslər dövlətə xəyanət etmişdisə onları qətlə yetirmək nəyə lazım idi və bu, hansı səbəblərdən edilirdi? Suallar əlbəttə ki, işin istintaqını aparan Respublika Hərbi Prokurorluğuna və onun rəhbəri Xanlar Vəliyevə şəxsən ünvanlanmalı idi və ünvanlanmalıdır. Ölkədə fəaliyyət göstərən və hakimiyyətdən məvacib alan "hüquq müdafiəçiləri" ilə yanaşı müxalifət fəallarının da bu haqda susması çoxsaylı suallar doğurmaya bilməzdi. Məsələni bir qədər də araşdırdıqda 2 müxtəlif versiya ilə üzləşdik:
1. Həbs olunan hərbçilər transmilli cinayətkar şəbəkənin əməlləri haqda məlumatlı olduqlarının qurbanı olublar.
Bu şəbəkə və onun fəaliyyəti haqda hələ bir neçə il əvvəl apardığımız ətraflı araşdırma göstərmişdi ki, Azərbaycanda fəaliyyət göstərən və kürd mənşəli xarici vətəndaşa məxsus olan böyük holdinqlərdən biri İran-Ermənistan-Qarabağ (ölkənin işğal olunmuş əraziləri)-Tərdər-Gəncə xətti üzrə narkotrafikə nəzarət edir və bu kanal üzrə narkotik maddələrin trafikinə bir çox hallarda Azərbaycan ordusunun hərbçiləri ilə yanaşı işğalçı Ermənistan Ordusunun da əsgərləri cəlb olunurlar.
Qeyd etdiyim kimi, bu məsələ tərəfimizdən xırda detallarınadək ətraflı araşdırılıb və təkzibolunmaz faktlar toplanıb, amma bu haqda bir qədər sonra və daha ətraflı yazacağam.
2. Azərbaycan Ordusunun çoxsaylı hərbçilərinin Ermənistan xüsusi xidmət orqanlarına işləmək saxta ittihamı ilə həbsinin arxasında hansısa xarici dövlət(lər) dayanır və məqsəd Milli Ordunu sındırmaq, növbəti 2016-cı il aprel əməliyyatı kimi aksiyalardan çəkindirmək və həmin əməliyyata görə cəzalandırmaqdir. Bu dəfə də Rusiya Azərbaycan Respublikasının Hərbi prokuroru vəzifəsinə yeridilmiş adamının vasitəsilə hərəkət etdi. Niyə "bu dəfə də"? Bu haqda bir qədər sonra.
Qeyd etdiyim kimi, həbs olunanların əksəriyyəti 2016-cı ilin aprel döyüşlərində fəal iştirak etmiş hərbçilər idi və ən acınacaqlısı da budur ki, əldə etdiyimiz məlumata əsasən onlara işgəncə verərək öldürənlər də Milli Ordunun xüsusi təyinatlıları olub. Belə ki, hərbi prokurorluğun rəhbərliyi həbs olunanların törətmədikləri cinayətləri boyunlarına götürməsi üçün onlara işgəncələr vermək məqsədilə cəlb etdiyi və cəllad funksiyasını yerinə yetirənlər də Milli Ordu hissələrindən gətirilmiş xüsusi təyinatlılar olub. Bu günədək 6 nəfərin öldürülməsi faktı dəqiq bəlli olsa da bununla bağlı nə xüsusi təhqiqat başlanıb, nə də kimsə ciddi cəza alıb. O cümlədən də bütün bu cinayətlərə görə şəxsən məsuliyyət daşıyan hərbi prokuror Xanlar Vəliyev və müdafiə naziri Zakir Həsənov. Zaman-zaman media qarşısında müxtəlif şoular düzəldən Zakir Həsənovdan fərqli olaraq, mediadan daim yarasa kimi gizlənən Xanlar Vəliyevin isə təxminən bir ay əvvəl gözlənilmədən peyda olması və yuxarıda qeyd etdiyim mənasız açıqlamanı verməsi heç də məsələnin mahiyyətilə bağlı deyil. Bizə daxil olan və etimad doğuran məlumata əsasən 11 aprel seçkilərindən sonra Bəylər Əyyubovun qruplaşmasına (bir çox hallarda şərti olaraq "kürd qruplaşması" adlanan) daxil olan və onun yaxın qohumu olan Xanlar Vəliyevin (vəliyevlər ailəsinin ağsaqqalı sayılan Şahmar Vəliyev Bəylər Əyyubovla qudadır) Azərbaycan Respublikasının Baş Prokuroru postuna gətirilməsi planlaşdırılır və elə bu səbəbdən də Azərbaycan Ordusuna ağır zərbələr vurmuş hərbi prokurora mediada "işıqlanmaq" və silahlı qüvvələrə qarşı törətdiyi cinayət əməllərinə bəraət qazandırmaq lazım olub. Əlbəttə, bu detaldır və İlham Əliyev hakimiyyətində kimin hansı postu tutması bəlkə də bir o qədər önəmli deyil, amma Azərbaycan Ordusuna qarşı törədilən bu amansız cinayəti araşdırmağa başladıqda məlum oldu ki, hələ 2013-cü ilin sonunda həmin hərbi prokurorluq və onun həmin rəhbəri tərəfindən başladılan və Azərbaycan Respublikası Hərbi Dəniz Qüvvələri komandanı, kontr-admiral Şahin Sultanova qarşı açılan saxta cinayət işi mahiyyət etibarilə ağır dövləti cinayətdir və Rusiya tərəfindən sifariş olunub. Bundan başqa, mərhum Milli Qəhrəman Mübariz İbrahimovun məlum hadisə ərəfəsində hərbi prokurorluq tərəfindən təhdid olunması haqda da əlimizdə sübut-dəlilli məlumat var. Amma bu hadisənin və onun nəticələrinin ümumilli mənəvi-siyasi əhəmiyyətini nəzərə alaraq, mərhum Milli Qəhrəmanın işğalçılarla döyüşdə həlak olmasından həmən sonra bizə təqdim olunmuş sənədi o zaman ictimailəşdirmədiyim kimi, bu gün də bunu etmək fikrində deyiləm. Dövlət və hakimiyyət orqanları üçün maraqlıdırsa, həmin sənədin surətinin vaxtilə bizə ölkənin hərbi əks-kəşfiyyatındakı şəxslərdən biri tərəfindən ötürüldüyünü qeyd edə bilərəm.
2013-2014 illərdə Hərbi Dəniz Qüvvələri komandanı, ölkənin yeganə kontr-admiralı Şahin Sultanova qarşı qaldırılan və nətcədə admiralın həbsinə səbəb olan saxta cinayət işi isə qeyd etdiyim kimi, sözün həqiqi mənasında dövlətə xəyanət idi və hədəf heç də kontr-admiralın personası deyildi.
Həmin saxta cinayət işinin məqsədi Xəzərin Azərbaycan sektorunda Hərbi-Dəniz Qüvvələri tərəfindən ölkənin Xəzərdəki suverenliyini təmin etməli olan sualtı radar sisteminin quraşdırılmasının qarşısını almaq idi. Gördüyümüz kimi, hərbi prokurorluq həmin əməliyyatı da uğurla başa çatdırdı və nəticədə bu gün Azərbaycan faktiki olaraq Xəzərin ölkəyə məxsus sektorunda suverenliyini tam itirmək üzrədir.
Amma bütün bu baş verənlərlə bağlı maraqlı və çox vacib bir sual ortaya çıxır: bütün bu baş verənlər İlham Əliyevin susqunluğu fonundamı, yoxsa onun xeyir-duası ilə törədilir? Bunun cavabını axtardıqda isə incə bir məqamı anlamamaq mümkün deyil: bu gün İlham Əliyev növbəti 7 illiyə yenidən Azərbaycanın prezidenti olacaq. Bəli, seçilməyəcək, məhz olacaq. Sual olunur ki, 2016-cı ilin aprelində onun əmri ilə düşmənin üzərinə gedən əsgər və zabirlərini xainlərlə dolu və millətə düşmən kəsilmiş komandasından qoruya bilməyən və əminəm ki, qorumaq da istəməyən Ali Baş Komandan sayılan İlham Əliyevi buna vadar edən nədir? Sualın cavabı kifayət qədər sadədir: İlham Əliyev üçün daim prioritet olmuş şəxsi hakimiyyətini təmin etmək Xanlar Vəliyevin və onun mənsub olduğu klanın dəstəyindən birbaşa asılıdır. Azərbaycan admiralına, əsgərinə, zabitinə yalnız bu qrupa daxil olan şəxslər belə amansız divan tuta bilər. Elə bu səbəbdən də gün kimi aydındır ki, nə Zakir Həsənov, nə də Xanlar Vəliyev bu cinayətlərə görə heç vaxt cəzalandırılmayacaqlar. Ən azı İlham Əliyev hakimiyyətdən kənarlaşdırılanadək, çünki növbəti 7 ildə ölkədə hüquqi yolla heç bir dəyişiklik mümkün olmayacaq və Əliyevin "Əyyubov qruplaşmasının" təmsilçilərini əsas hakimiyyət postlarına gətirməsi planı da artıq bütün hakimiyyətdaxili qruplara bəllidir. Bu da hər kəsə bəllidir ki, sürətlə mürəkkəbləşən sosial-iqtisadi və geosiyasi fonda etirazlara qalxacaq əhaliyə ən amansız şəkildə divan tuta biləcək qrup məhz "Əyyubov qruplaşmasıdır". Elə bu səbəbdən də ilkin mərhələdə 3 mühüm posta onların nümayəndələrinin təyin olunacağı gözlənilir: DİN rəhbəri, DTX sədri və Baş Prokuror postuna, bu isə Azərbaycanda təkcə güc strukturlarının deyil, son nəticədə bütövlükdə hakimiyyətin həmin qrup tərəfindən tam zəbt olunması deməkdir. Belə idarəçiliyin nəyə və hara aparıb çıxaracağı isə heç kəsdən sirr deyil. İndiki mürəkkəb geosiyasi durumda belə yerdəyişmələrdə həm də bir sıra xarici faktorların maraqlı olması istisna deyil. Çünki ən yaxın zamanda Yaxın Şərqi alova bürüyəcək böyük müharibə təhlükəsi artıq reallığa çevrilməkdədir və bu kontekstdə də Azərbaycan İrana qarşı istifadə oluna biləcək ən mühüm hərbi meydançalardan biri kimi nəzərdən keçirilir. Bu mənada əksəriyyəti kəşfiyyat bağları ilə Rusiyaya bağlı olan hakimiyyətdaxili Əyyubov qruplaşması üzvlərinin Rusiya və Ukraynadakı orta həcmdə biznesi ilə yanaşı, milyardlarla dollar pulunun Qərb banklarında və böyük həcmdə daşınmaz əmlakının Avropa ölkələrində yerləşdirilməsi həmin qruplaşmanı Qərb üçün də "ipə-sapa yatan" edir. Amma görünən həm də budur ki, bu təhlükəni yaxşı anlayan Rusiya da bu tip plan və niyyətlərin qarşısını zamanında almağa cəhd edə bilər, çünki Azərbaycan Rusiya ilə hədəfdə olan İran arasında yeganə birbaşa quru yoludur. Rusiyanın Azərbaycan ərazisindən İrana çıxış əldə etmək istəyi isə faktiki olaraq Azərbaycanın suverenliyinin itirilməsi ilə nəticələnə bilər. Görünür elə məhz bu səbəblərdən də İlham Əliyev başlanacağı günü-gündən real olan müharibəyədək öz legitimliyini təmin etmək üçün "seçkiləri" payızdan yaza keçirdi.

(Davamı olacaq).

Paşayevlərin insanlarımızdan təmiz olan aristokrat iti

Bu günlərdə nədənsə ictimai diqqətdən kənarda qalan bir hadisə baş verdi. İlk baxışdan kiçik bir hadisə idi. Amma davamı olmasaydı...
Mediada xəbər yayıldı ki, guya "Nargis" jurnalının baş redaktoru, Mehriban Əliyevanın bacısı Nərgiz Paşayevanın qızı Ülviyyə Mahmudovanın özünün təbirincə desək, əziz və sevimli iti Karabası "Park Cinema" kinoteatrına buraxmayıblar. Hadisənin nə dərəcə gerçəkdən olub-olmadığı suallar doğura bilər, çünki ardınca mediada peyda olan Ülviyyə Mahmudova bildirir ki, bir daha həmin kinoteatra getməyəcək, əvəzinə isə "Cinema Plus"a təşrif buyuracaq. Həqiqətən kifayət qədər bəsit bir məsələdir, çünki ola bilsin ki, belə hadisə ümumiyyətlə olmayıb, Nərgiz Paşayevanın qızı isə bu artistliyilə ərinə məxsus olan "Cinema Plus" kinoteatrını bu cür özünəməxsus primitivliklə reklam edir. Amma məsələ bununla bitmiş olsaydı və dediyim kimi, davamı gəlməsəydi.
Mövzunu inkişaf etdirən yumşaq desək, xanım səhərisi gün Instagram Story-də paylaşdığı videoda təəssüflə bildirir ki, kinoteatra buraxılmadığı an telefonunun şarjı bitdiyindən o, nəzərdə tutduğu planını həyata keçirə bilməyib. Aristokrat cinsindən olan xanım Mahmudova sən demə zalda əyləşənləri telefona çəkib onların arasında son dərəcə natəmiz olub, amma itdən iyrənənləri göstərmək istəyirmiş.
Daha maraqlı bir məqam da budur ki, həmin videonun bir neçə sayt tərəfindən yayılmasına rəğmən, ölkədə demək olar ki, heç kəs buna münasibət bildirməyib. Heç kəs dedikdə ilk növbədə üzərində ictimai-siyasi yükü olan insanları və özünə ziyalı adı götürüb, faktiki isə rejimdən sədəqə dilənənləri nəzərdə tuturam. Belə çıxır ki, idarə etdikləri xalqdan özünəməxsus əxlaq və mənəviyyat kriteriyaları ilə fərqlənənlər artıq talayıb yoxsullaşdırdıqları insanları aristokrat cinsindən olan itlərindən də aşağı görürlər. Əslində buna da bir qədər ərköyün, bir qədər də intellekt və tərbiyə qıtlığı olan əziz-xələf uşağın şıltaqlığı kimi baxıb üstündən keçmək olardı. Bir məqam olmasaydı: vaxtilə rayon icra hakimiyyəti başçısının Quba əhalisini və ondan sonra isə artıq sabiq nazir Füzuli Ələkbərovun azğın, harın törəməsinin İsmayıllıda insanları təhqir etməsi və hər iki hadisə nəticəsində təhqirlərə etiraz edən yüzlərlə sadə insanın bu günədək Əliyev həbsxanalarında çürüməsini nəzərə almasaq. Amma burda da təəccüblü bir şey yoxdur, çünki xalqdan olmayan və onunla işğalçı kimi davranan yadellilərdən nə desən gözləmək olar. Elə həmin seriyadan növbətisi olan bu təhqiri də gözləmək lazım idi, amma ictimai təpki görməyən bu təhqirlərin bununla bitəcəyini də düşünməyək. Odur ki, gözləyək, görək bunlar sabah milləti daha hansı əziz-xələf heyvanlarından aşağı tutacaqlar.

Həmin videoya isə aşağıdakı linkdə baxa bilərsiniz. Materialın saytdan silinəcəyi halda xahiş edirik, şərh bölməsinə yazın ki, videonun çıxardığımız surətini bura bir daha əlavə edək.

http://1news.az/news/glavreda-zhurnala-nargis-ul-viyu-mahmudovu-ne-pustili-v-bakinskiy-kinoteatr---video

Gerçəklər həqiqət ola bilməyəndə

Təxminən iki il bundan əvvəlin söhbətidir. Azərbaycan Yazıçılar Birliyində dostum Sevinc Səfərovanın "Günah" romanının təqdimatına toplaşmışdıq. Ziddiyyətli bir mövzuya həsr olunmuş romanda söhbət qeyri-ənənəvi münasibətlərdən - iki gənc oğlanın sevgi münasibətlərindən gedirdi. Tədbirdə çıxış edən yazıçılardan birinin sevgi haqqında danışarkən "Şərqdə sevgi Leyli və Məcnun, Qərbdə isə seksdir" deməsi mənə çox tanış gəldi. Yaddaşıma əziyyət verib xatırladım: əlbəttə, "Dərviş Parisi partladır" filmində Hatəmxan ağanın Fransa ilə Azərbaycanı müqayisəsi idi bu. Amma bu dəfə eyni fikirləri söyləyən 21-ci əsrin "Hatəmxan ağası" idi. Bəli, Hatəmxan ağa heç də hökmən çuxa, saqqal, buxara papaq deyil, bu, düşüncə tərzidir və həmin düşüncə tərzi mənə bir daha dahi Mirzə Fətəlinin nə qədər uzaqgörən olduğunu və mübarizə hədəflərini hansı dəqiqliklə seçdiyini göstərdi. Onda çıxışım zamanı çox korrekt şəkildə etiraz edərək Qərbim "Jizelini", "Romeo və Cülyettasını", "Otellosunu", bütün bu dramatik sevgi əfsanələrinin öz əksini təkcə romanlarda, poemalarda deyil, operalarda, baletlərdə, dünya mədəniyyətinin şedevrləri sayılan minlərlə təsviri sənət nümunələrində tapmasını xatırlatmalı oldum.Etiraf edim ki, elə o zaman da içimdə dərin bir narahatlıq, hətta qorxu da yarandı, çünki bu sözlərin müəllifi kitabları onlarla ölkədə çap olunmuş bir yazıçı idi. Belə bir 21-ci əsrin "hatəmxan ağası". Bu gün Azərbaycandakı hakimiyyəti seçkidə dəstəkləməyə çağıran "hatəmxan ağaların" bir nümayəndəsi. Dəhşətli o deyildi ki, bu cür yanaşma mühafizəkarlıqdır. Xeyr, qəbul edib-etməməyimizdən asılı olmayaraq, mühafizəkarlıq normal və geniş yayılmış, sabit dəyərlərə söykənən bir mövqedir, həyat və düşüncə tərzidir. Nəhayət, mühafizəkarlıq geniş yayılmış siyasi cərəyandır. Amma cəhalət mühafizəkarlıq cildinə girəndə bu, həqiqətən çox qorxuludur. Avropoid qiyafəsindəki cahilin özünü mühafizəkar kimi göstərməsi təsəvvür edə bilmədiyimiz dərəcədə qorxuludur. Belə bir "liberal-mühafizəkar-cahil" konqlomerat. Ana dilimizdə desək, həftəbecər.     
Bunu da birmənalı qeyd edim ki, xərçəng, vəba insan orqanizmi üçün nə dərəcədə öldürücüdürsə, söyüş, təhqir, böhtan da cəmiyyət üçün bir o qədər və bəlkə də onlardan qat-qat təhlükəlidir, çünki onlar ictimai şüuru aşındırır, cəmiyyətin mənəviyyatını pozur, yüz, min illər boyu oturuşmuş və ictimai münasibətləri tənzimləyən dəyərlər sistemini dağıdır. Bu baxımdan sosial şəbəkələrdə İlham Əliyevi dəstəkləməyə çağıran yazıçılara və digər yaradıcı peşə sahiblərinə qarşı təhqir və söyüşlər qətiyyətlə pislənməlidir. Belə epitetlər heç vaxt polemika vasitəsi olmayıb və ümid edək ki, olmayacaq da. Amma elə şeylər də var ki, cəmiyyət, xalq, fərd üçün daha təhlükəli və daha dağıdıcıdır. Məsələn, rüşvətxorluq, haqsızlıq, ədalətsizlik, özbaşınalıq, mənəvi və psixoloji nəhayət, fiziki zorakılıq. Bu haqda bir qədər sonra.
Hələlik isə bir neçə kəlmə ziyalılar haqqında. Məqsədim heç də kimin ziyalı olub-olmamasını müzakirəyə çıxarmaq deyil və heç özümü buna haqqı çatan birisi hesab etmirəm də. Həm də ona görə ki, ziyalı anlayışının özü vaxtilə sovet ideologiyası və sovet təbliğatı tərəfindən xüsusilə geniş istismar edilmiş və hətta sovet mənşəli bir məfhumdur. Düzdür, o zaman yaradıcılar özünə xalqın ziyalısı demirdilər, onları həm rəsmi, həm də qeyri-rəsmi səviyyədə sovet ziyalıları adlanırdılar və bu da tamamilə ədalətli idi. Çünki onlar sovet rejiminin ziyalıları idilər, həmin rejimə xidmət edirdilər. Xalqın ziyalıları isə ya Stalin düşərgələrində, ya da adsız məzarlarda çürüməkdə idi. Hüseyn Cavid, Mikayıl Müşviq, Əhməd Cavad və bir çoxları kimi. Bu da tamamilə təbii idi, hər qəbildən olan antixalq, antiinsani rejimlərin öz ziyalıları, xalqın isə öz ziyalıları olur və bu mənada bugünkü özünü ziyalı sayanların və arxaik rejimlərə xidmət edənlərin beşiyi olan stalinizm tək deyildi. Stalinistlərdən fərqli olaraq bu gün tarixdə hitlerizm ziyalılarının adı da qalmayıb, çünki onlar da xidmət etdikləri faşist rejimi ilə birlikdə əbədiyyətə qovuşublar. Bəzilərinə isə bu şərəfi yaşamaq hətta sağ ikən nəsib olub. Fiziki olaraq sağ, əlbəttə. Mənəvi və ruhən isə onlar artıq antiinsani rejimin maraqlarına xidmət edəndə ölü idilər. Necə ki, bu gün stalinizm ziyalı məktəbinin ölü məzunları yalnız fiziki mövcudluğunu davam etdirməkdədir. Çox misallar gətirmək olardı, amma məncə buna ehtiyac yoxdur. Görünən dağa bələdçi lazım deyil. Təhqirlərə, söyüşlərə məruz qalanların belə ağrılı reaksiya verməsi də, elə hərdən özlərinin də bənzər epitetlərə müraciət etməsi də anlaşılandır. Medianı günahlandırmaq, jurnalistin üzünə telefonu qapamaq, qəliz suallara sərt ittihamla cavab vermək və başqa vərdişlər də tanışdır, elə deyilmi? Amma çirkab leysanı yağdıran telekanallardan hakimiyyət siyasi opponentlərini küçə söyüşlərilə təhqir etdirəndə bu insanların səsi çıxmırdı və bu gün də həmin ənənələrə çox sakit, çox dözümlü yanaşırlar. Belə də olmalıdır, çünki onlar hakimiyyətin ziyalılarıdır. Korrupsioner, oğru, savadsız, antimilli hakimiyyətin ziyalıları. Qəribə səslənir, elə deyilmi? Amma nə qədər qəribə səslənsə də anlaşılandır. Anlaşılmayan isə onlardan nəsə umanların mövqeyidir. Əvvəla, nəyisə o kəsdən umarlar ki, o, həqiqətən ziyalıdır və xalqın ziyalısıdır. İkinci, rejimin kiçicik bir hacıbalasının qeyri-adekvat davranışı, aşağılayıcı təhdidləri qarşısında qınına çəkilənlərdən bu boyda rejimə qarşı çıxmağı tələb etməzlər. Özü də fəxri adlar, təqaüdlər, mənzillər verən bir rejimə. Bu, nankorluq olardı. Qaldı onların kimi dəstəkləməsinə, buna bir fərdin yaxşı tanıdığı başqa bir fərdə münasibətinin ifadəsi kimi baxmaq lazımdır. Özləri də "30 ildir yaxşı tanıyıram", "kitablarımı oxuyub" dedikdə elə bunu nəzərdə tuturlar. Qaldı xalqın güzaranına, 30 il ərzində üzünü də görmədikləri, onların kitablarını oxumayan Məmmədağa kişinin və ya Fatmanisə qarının işgəncə kimi həyatına, cəmiyyətdə baş verən eybəcərliklərə münasibət bildirmək məsələsinə, bunu hakimiyyətin ziyalılarından ummazlar. Onlardan yeganə uma biləcəyimiz özlərini sovet vaxtı olduğu kimi adlandırmaqları ola bilər. Məsələn, hakimiyyətin ziyalısı, amma xalqın yox. Çünki xalqın ziyalısı "hansı rejimə istəyirəm dəstək verirəm" ifadəsini dilinə gətirməz, xalqının yanında olub onun da maraqlarına dəstək verər, gənclərin şərlənib tutulmasına, insanlara işgəncə verilməsinə, pozğun həyat tərzinin məqsədli təbliginə etiraz edər. Bu gün bunu görə bilməməyimizin isə tarixi-ideoloji kökləri var. Hakimiyyət ziyalılarının mənəvi babası Lenin onun inqilab avantürasına dəstək verməyən aydınları "yumşaqbədən ziyalılar" adlandırıb onlara qarşə amansız mübarizəyə çağırırdı, Stalin isə həmin "yumşaqbədən ziyalıları" fiziki məhv edib əvəzində "bədənin yumşaq yeri olan ziyalıları" yaratdı. Ölü stalinizmin diri vücudu olan həmin o ziyalıları.
Nəhayət, korrupsiyaya, rüşvətxorluğa, ədalətsizliyə, özbaşınalığa münasibətə gəldikdə, yalnız şəxsi maraqlarına toxunulduqda etiraz edənlərdən ölkədəki talana, quldurluğa, mənəvi terrora, intiharlara münasibət gözləməyə dəyməz. Bütün bu bəlalar xalq üçün öldürücü epidemiyadır, rejim ziyalılarının müdafiə etdikləri üçün isə - statistika.
25 il əvvəl olmuş bir görüşün gündəliyinin bu gün təhrif olunmuş şəkildə ictimai şüura sırınmasını nəzərə alaraq bir faktı da xatırlatmaq çox yerinə düşərdi məncə. 1993-cü ildə Əbülfəz Elçibəylə görüşən keçmiş sovet və bugünkü rejim ziyalılarının dərdi xalq, Vətən, Qarabağ dərdi deyildi. O zaman onların məqsədi 20 yanvar cinayətində fəal işrirakına görə həbs olunmuş keçmiş Az.KGB sədri Vagif Hüseynovun həbsdən azad edilməsi idi. Hələ keçən əsrin altmışıncı illərindən "qızıl şəhər uşaqları" kimi tanınanların bir qrupu digərinin müdafiəsinə qalxmışdı. Bu isə artıq tarıxdır və tarixdə elə bu cür də qalacaq. KGB şinelindən çıxanlar öz məsləkdaşlarının himayəsinə qalxmışdı. Elə deyilsə, bu gün niyə İlham Əliyevlə görüşüb guya o vaxt Elçibəy qarşısında qaldırdıqları məsələləri müzakirə eləmirlər? Eləmirlər və eləyə də bilməzlər, çünki onlara belə bir hüquq, belə bir səlahiyyət verilməyib və hətta bu haqda düşünmək haqları da tanınmır. Qaldı "26" kafesini qorumaq uğrunda mübarizənin emosional fonunda deyilmiş "rüşvətxor məmur fahişədən pisdir" iddiasına, əmin edirəm ki, bu iddianın müəlliflərinə "bəs rüşvətxor məmurların hakimiyyəti və ona dəstək verənlər necə adlanır?" sualını versəniz ya telefon üzünüzə qapadılacaq ya da "kəs səsini, axmaq!" deyib sizi qapıdan qovacaqlar. Suala isə tarixdə yer iddiasında olanların əvəzinə elə tarixin özü cavab verəcək. Özü də kiminsə gerçəkləri prizmasından yox, həqiqətin gözlərilə.
Məşhur bir kəlamda deyildiyi kimi "hər kəsin öz gerçəyi var, həqiqət isə birdir". Həqiqət də gerçəklərdən doğur, gerçəklərdən qidalanıb böyüyür. Təbii ki, gerçəklər həqiqət ola biləndə. 

Növbədənkənar seçki: səbəblər və mümkün nəticələr.

Bu gün baş verən əslində gözlənilən idi. Hələ keçən ilin sonunda hakimiyyət qanunvericilikdə dəyişikliklər edəndə bir çoxları, o cümlədən də bəndəniz bu haqda yazmışdı.
Bəli, Rusiyada prezident seçkilərinin keçirilməsinin vaxtının dəyişməsi Azərbaycan üçün siqnal idi, çünki Azərbaycan siyasi sistemi Rusiya modelinin təkcə zəif parodiyası yox, həm də satellitidir. Bu səbəbdən də Rusiyada baş verən siyasi dəyişikliklər demək olar ki, tam formatda Azərbaycana da tətbiq olunur. O cümlədən də avtoritar prezident üsul-idarəsinin "təkmilləşdirilməsi". Amma Azərbaycandan fərqli olaraq Rusiyada "yeniliklər" təkcə daxili siyasi səbəblərdən deyil, həm də qlobal və reqional amillərin təsiri altında həyata keçirilir. O zaman apardığımız təhlillər göstərirdi ki, Rusiyada növbədənkənar prezident seçkilərinin keçirilməsi üçün ən azı bir neçə səbəb var:
1. Rusiyaya tətbiq olunmuş sanksiyalar səbəbindən sürətlə dərinləşən sosial-iqtisadi böhran mart ayı ilə müqayisədə 2018-ci ilin sonunda daha ağır fəsadlar verəcək.
2. Hər gün itkilər verən oliqarxiya Putin hakimiyyətindən məsafələşməyə başlayacaq.
3. Yaxın Şərqdə Rusiya-İran-Türkiyə üçlüyü tərəfindən formalaşdırılmağa başlayan yeni regional düzən sonda həmin bölgədə Suriyadakından və Yəməndəkindən daha böyük miqyaslı hərbi qarşıdurmalara gətirib çıxara bilər.
Başqa səbəblər də var, amma fikrimizcə bunlar əsas səbəblər idi.
Beləliklə, Azərbaycan tərəfindən də eyni addımların atılacağı artıq zamana bağlı məsələ idi və həmin addımların hüquqi bazasının formalaşdırılması yuxarıda qeyd etdiyim kimi, artıq keçən ilin sonundan başlamışdı. Haşiyə çıxım ki, elə Azərbaycanda da bu addım təkcə daxili siyasi səbəblərdən qaynaqlanmır. Yuxarıda göstərdiyim kimi, Yaxın Şərq böyük qarşıdurma mərhələsinə yaxınlaşır və bu, baş verəcəyi halda coğrafi və geosiyasi səbəblərdən Azərbaycanın da həmin prosesə cəlb olunacağı qaçılmazdır. Belə ki, yeni Yaxın Şərq böhranın hədəflərindən biri və bəlkə də birincisi İran ola bilər ki, bu dövlət də Azərbaycanla təkcə həmsərhəd olması ilə əhəmiyyətli deyil. İran əhalisinin 40% qədərinin azərbaycanlı olması və Azərbaycanın Rusiya ilə Iran arasında yeganə quru yolu mövqeyində yerləşməsi potensial münaqişənin tərəflərinin bizə diqqətini daha da artırır. Belə ki, İraqda və Suriyada kürd dövləti qurmaq planlarının uğursuzluqla nəticələnməsi İranı Cənub-Qərbdən, Türkiyəni isə Cənubdan mümkün təhdidlərdən xeyli dərəcədə sığortalamış oldu. Bu şəraitdə İran ətrafında "zəif nöqtələri" yalnız Əfqanıstanda və İran körfəzində qalmış olur ki, bunlar da yetərli deyil. Bu səbəb Azərbaycanı bir tərəfdən Rusiya-İran-Türkiyə üçlüyünə qarşı olan güclər üçün əhəmiyyətli edirsə, digər tərəfdən də yuxarıda qeyd etdiyim kimi, Rusiya ilə İran arasında yeganə quru yolu olan Azərbaycan bu iki həmsərhəd dövlət üçün strateji əhəmiyyət kəsb edir. Amma uzun illərdir tərəflər arasında tərəfsiz qaldığını iddia edən Bakı üçün belə böyük miqyaslı maraq toqquşması sonda hər tərəfdən ciddi təhdidlər doğura bilər. Bildiyimiz kimi, istənilən avtoritar hakimiyyət üçün də ən ciddi təhdidlərdən biri daxili siyasi qarşıdurmaların aktiv fazaya keçməsidir. Buna başqa sözlərlə inqilab, üsyan, iğtişaş və s. də demək olar. Deməli, sərt seçim mərhələsinədək Əliyev hakimiyyəti öz mövqeyini möhkəmləndirməlidir ki, həmin mərhələdə hakimiyyətin müqəddaratı müzakirə predmeti və ya təhdid hədəfi olmasın. Digər tərəfdən də belə bir həssas məqamda hakimiyyətin taleyini həll etmək hakimiyyətdaxili mübarizəyə son qoymaq üçün də uyğun şansdır. Bir çoxları 2018-ci il prezident seçkilərində Mehriban Əliyevanın namizədliyinin veriləcəyini iddia eləsə də, etiraf edim ki, buna hər zaman skeptik yanaşmışam. Bunun da ən azı 4 ciddi səbəbi var:
1. Paşayevlər qruplaşması digər 2 qruplaşma (Mehdiyev və "Kürd" qruplaşması) tərəfindən birinci rola məqbul sayılmır. Belə ki, xanım Əliyeva hakimiyyət üçün nəinki birləşdirici fiqur sayılmır, əksinə, onun birliyinə təhdid kimi qəbul olunur.
2. Paşayevlər mövcud siyasi reallıqda alternativ ola bilmədilər, halbuki onların bu şansı vardı. Bu haqda əvvəl də yazmışam və həmin yazım ciddi narazılıqlar doğurub. Buna baxmayaraq bir daha qeyd etməliyəm ki, bu qrupun əksəriyyəti yoxsullardan və kasıblardan ibarət olan cəmiyyətə dəbdəbəli həyat tərzi ilə təqdim olunması paşayevləri ciddi sosial dayaqlar qazanmaq imkanından məhrum etdi.
3. İkinci bənddə göstərilən səbəblərdən və həmçinin siyasi güc faktoru olaraq təqdim oluna bilməmələri üzündən beynəlxalq aləmdə (xüsusilə də Qərbdə) paşayevlərə münasibətdə yaranan ümid qığılcımları qısa zamanda söndü. Azərbaycanın hüdudlarından kənarda da Mehriban Əliyevanın komandası ciddi siyasi klandan daha çox var-dövlət içində üzən elitar bir kəsim kimi tanındı.
4. Kifayət qədər inzibati, maliyyə və iqtisadi resursların əllərində cəmlənməsinə rəğmən paşayevlər ictimai-siyasi institutlar formalaşdıra bilmədilər. Bu institutlar olmadan isə siyasətdə uğur qazanmaq möcüzə olardı. Amma siyasətdə möcüzələr olmur...
Beləliklə, YAP İlham Əliyevin 4-cü dəfə namizədliyini irəli sürəcəyini bəyan etdi və belə görünür ki, bu da yekun qərar olacaq.
Seçkilərin necə keçiriləcəyi haqda isə nəsə yazmağa xüsusi ehtiyac duymuram. Bu başdan onu deyə bilərəm ki, zaman uğurlu seçilib və indi geosiyasi mübarizə aparan tərəflərin heç birinə Azərbaycanda keçiriləcək seçkilərə xüsusi tənqidi münasibət bildirib İlham Əliyevlə münasibətləri korlamaq lazım deyil. Bu seçkilərin əvvəlkilərdən bircə fərqi o olacaq ki, uduzan təkcə biz - azərbaycan xalqı olmayacaq. İllər boyu bizim "siyasi" reallığa tolerantlıq və hətta dəstək göstərən qlobal güclərdən də hansısa mütləq uduzacaq. Çünki qlobal, regional siyasi mübarizənin konteksti buna işarə edir. Final oyununda heç-heçə olmur. Amma bizim üçün bu, kiçik təskinlikdən başqa bir şey olmayacaq. 

Sizə bir sözüm var...

Bu başdan hər kəsdən üzr istəyirəm, çünki oxuyacağınız yazımdakı üslub da, siyasi baxışlar da mənim yolum deyil, amma hərdən hər şeyi çılpaqlığı ilə deməlisən, yazmalısan ki, hər kəs üçün anlaşılan olsun.

Həkim işlədiyim vaxtlar idi. 5-6 nəfər oturub söhbət edirdik və birdən universitet auditoriyasından təzəcə çıxmış həmkarımız Azərbaycanın məşhur ziyalılarından birinin necə içib sərxoş olması, sonra da körpünün altında yatıb qalması haqda məzəli bir hadisəni şövqlə danışmağa başladı. Heç kəsin reaksiya verməməsi məni təəccübləndirsə də sona qədər dinləməyə qərar verdim və o, əhvalatını bitirəndə kəskin bir sual verdim: "Sən milliyyətin nədir?" Adam özünü itirib bir qədər susdu və nəhayət sualıma sualla cavab verdi ki, bunun söhbətə nə dəxli var ki? Fikrimi belə izah etdim ki, sənin kimilər bu cür əhvalatlar uydurmaqla və ya onu kimdənsə eşidib təkrarlamaqla məqsədli şəkildə bu millətin ehkamlarını dağıtmağa çalışır. Adam bir qədər də susub artıq daha zəif şəkildə müdafiə olunmağa, bu əhvalatı kimdənsə eşitdiyini sübut eləməyə çalışdı. 
Ehkam sözünü təsadüfən işlətmədim. Bəli, hər bir millətin toxunulmaz ehkamları var ki, onlar da təkcə millətin oturuşmuş həyat tərzi, düşüncəsi, ənənələri deyil, həm də bütün bu dəyərlərin daşıyıcıları olmuş görkəmli tarixi şəxsiyyətləridir. Son illər gördüklərimiz deməyə əsas verir ki, hədəfə alınan da məhz bizim ehkamlarımızdır. O ehkamlarımız ki, onlar millətin bir növ özülüdür, cəmiyyətin sütunu və təməlidir. Bizim varlığımız, mövcudluğumuz həmin təməllərin üzərində qurulub, həmin sütuna söykənir. Bu təməllərin dağıdılması bizim millət kimi sıradan çıxmağımız deməkdir. Elə ona görə də özülümüzü, təməlimizi hədəfə alırlar. Sosial şəbəkələrdə olmayan ağlına gələnləri yazmaqla, kor gözünün görə bilmədiyi yüksəkliyə daş atmaqla özünü gündəmə gətirib, içindəki natamamlıq kompleksini ört-basdır etməyə çalışan çoxsaylı nadanlar ordusu yetişib. İbtidai təhsil səviyyəsi belə çoxsaylı suallar doğuran bu nadancığazlar millətin ən nəhəng nümayəndələrinə çamur atmaqdan da diksinmir, əllərinə düşmüş yazmaq imkanından istifadə edərək durmadan ailə tərbiyələrini açıb ortalığa tökürlər. Biz isə belələrini müzakirə edib, nəzakətli şəkildə təkzib etməyə çalışırıq, onları söyənləri qınamağa cəhd edirik. Hələ onu demirəm ki, belələrinə bəraət qazandıran, onların guya, stereotiplərə qarşı çıxmış modern düşüncə sahibi olduqlarını iddia edənlər də tapılır. Sonunculara bir təklifim var: bu sevdiyiniz psevdomodernistləri dəvət edin qəbristanlığa və xahiş edin ki, gözünüzün qarşısında orda yatanlarınız aşağılasınlar. Sonra da bütün bu mənzərəni çəkib sosial şəbəkələrdə paylaşın. Əmin edirəm ki, bununla müdafiə etdiyiniz "modernizmə" müstəsna xidmət göstərmiş olacaqsınız. Amma millətin ehkamlarına çirkab atanları müdafiə etmək istəyəndə bilin ki, o ehkamlar sizin deyil, elə buna görə də onlara toxunanlarla birlikdə ayaqlar altında qala bilərsiniz. Kimsə varı, dövləti, sərvəti talanmış bir millətin acız göründüyünü və asanlıqla təhqir oluna biləcəyini düşünürsə, çox ciddi şəkildə yanılır. Talanmış millətin son itirəcəyi olan qüruruna, mənliyinə uzadılan əl kısilmək təhlükəsizlə üzləşə bilər. İsmayıllıda harın bir nazirin harın bir törəməsindən başlayan hadisələri xatırlayın və dediyimə inanacaqsınız. 
Nəhayət, bir sözüm də iqtidarda olanlaradır. kim olmağınızdan və qarşınıza hansı məqsədləri qoymağınızdan asılı olmayaraq, oğurluq pullarınızla yemlədiklərinizə oturduğunuz budaqları kəsdirməyin. O budaqlar kəsiləndə üzüaşağı gedən ilk növbədə siz olacaqsınız. Aşağıda isə  milyonlar gözləyir sizi. Yanlış anlamayın, milyonlarla dollar və ya manat yox, illərdir talana, zorakılığa, haqsızlığa məruz qoyduğunuz milyonlarla qəzəbli Azərbaycan insanı.