V. Putinin seçki marafonu Cənubi Qafqazdan başlandı

Bolşevik imperiyasının tarixinə nəzər salanda sovet dövlətinin hakimiyyət ierarxiyasının daxili intriqalarında Cənubu Qafqazın rolunun nə dərəcədə önəmli olduğunu görməmək mümkün deyil. Nikolay monarxiyası ilə mübarizəyə başlayan Lenindən tutmuş, KQB şefi Yuri Andropova qədər hakimiyyətə can atan hər kəs siyasi dayaqlarını formalaşdırmağa məhz bizim bölgədən başlayıb. Stalininlə Kirov arasında postlenin dönəminə hesablanmış mübarizə Bakıdan başlamış, Nikita Xruşovun devirilməsində müstəsna rol oynamış KQB rəhbəri Semiçastnıy saray çevrilişi ərəfəsində Az.KQB məktəbi keçmiş və sonra son postuna yüksəlmiş, SovİKP hakimiyyətini 1982-ci ildə de-fakto devirib KQB hakimiyyəti quran Andropov ilk sınaq çevrilişləri Bakıda və Tiflisdə həyata keçirərək (generallar H. Əliyevin və E. Şeverdnadzenin hakimiyyətə gətirilməsi), Kreml uğrunda mübarizəyə bu bölgədən başlamışdır. Nəhayət, qarşıdan gələn 2012-ci ildə keçiriləcək Prezident seçkilərində Kremlə qayıtmaqda israrlı görünən Vladimir Putunun diqqəti də yenidən bu bölgəyə yönəlib. KQB törəməsi olan FSB-nin dəstəklədiyi keçmiş prezident və indiki baş nazir məlum tarixi təcrübədən yararlanmasaydı bu qədər təəccüblü olardı. Cənab Putinin özü şəxsən dərin bilik və intelekti ilə fərqlənməsə də, onun komandasında önəmli strateqlərin olması və onların Rusiya siyasətində Cənubi Qafqaz fenomeninin rolunu nəzərə almaları heç kimdə şübhə doğurmamalıdır. Məhz bu səbəbdəndir ki, Putinin seçki marafonunun startı da elə Cənubi Qafqazdan verildi, hələlik, Gürcüstandan. Hələ məlum Rusiya-Gürcüstan Cənubi Osetiya hərbi qarşıdurmasından məharətlə yararlanan Putin, o zaman opponenti M. Saakaşvilini küçə jarqonuna aid ifadələrlə təhqir edəndə bunu öz ölkəsinin imperialist-qaraguruhçu kəsiminin dəstəyini qazanmağa hesablamışdı. Etiraf etməliyik ki, o zaman Putinin gözləntiləri özünü tam doğrultdu və eyni zamanda, Gürcüstanın Rusiyaya meylli müxalifəti ilə münasibətlərin rəsmiləşdirilməsinə də zəmin yaratdı. Məhz bundan sonra qısa müddətdə Nino Burcanadzenin Moskvaya 3 səfəri və hər səfər zamanı da baş nazir Putinlə görüşləri diqqətdən yayınmamalıdır. Bu görüşlər Gürcüstanın məlum müxalif qruplaşmasına açıq dəstəyin ifadəsi idi. Və nəhayət, bu günlərdə N. Burcanadzenin Saakaşviliyə qarşı hücumuna start verildi-Burcanadze tərəfdarlarını Tiflisin küçələrinə çıxardı. Bunun nə ilə bitəcəyini söyləmək bir o qədər asan olmasa da, son nəticənin prezident Medvedevin və Qərbin mövqeyindən asılı olacağı şübhəsizdir. Son zamanlar özünün ənənəvi antiqərb ritorikasını bir az da gücləndirən V. Putinin Gürcüstanda Rusiyaya loyal hakimiyyət formalaşdırmaq istəyi şübhəsiz ki, rus hərbi sənayesinin də dəstəyini qazanacaq. Eyni zamanda, parlaq siyasi fiquru olmayan rus hərbiyyəsinin də öz növbəsində Putindən başqa seçimi yoxdur. Rusiya siyasətinin təbirincə desək, generalitetin "yaxın xaric"də qazanılan uğurları qarşıdan gələn prezident seçkisində geniş kontekstdə işə yaraya bilər. Amma təbii ki, bir tək Gürcüstanda dəyişiklik bu qrupun mütləq qələbə çalması üçün yerətli olmaya bilər və elə məhz buna görə də 2-ci planda Azərbaycanın olacağı istisna edilmir. Amma Tiflis ssenarisini Bakıya tətbiq etmək bir neçə səbəbdən mümkün olmaya bilər. Əvvəla, Azərbaycanda siyasi fəaliyyət azadlıqları tam məhdudlaşdırılıb, ikincisi, hətta belə olmasaydı da Putin Rusiyası tərəfdarlarını Bakının küçələrinə çıxarmaq üçün əvvəlcə onları tapmaq və səfərbər etmək lazımdır. Buna isə vaxtın azlığı və şəraitin yoxluğu imkan vermir. Əslində isə, heç ehtiyac da yoxdur. Putin Rusiyası tərəfdarlarının mövqeləri elə hakimiyyətin daxilində yetərincə güclüdür. Onlar son illərdə bir neçə önəmli dövlət postları əldə etmiş, digər bir neçəsini öz nəzarətinə keçirməyə müvəffəq olmuş və nəhayət, ölkə iqtisadiyyatının bir sıra gəlirli sektorlarını tam nəzarətə götürə bilmişlər. Bundan əlavə, bu qruplaşma vətəndaş cəmiyyəti, xüsusilə də gənclər təşkilatları və Media sahələrində də uğurlara imza ata bilmişdir. Eyni zamanda, Putin komandasının həmin qruplaşma ilə sıx iqtisadi əlaqələri barədə də xeyli bilgilər mövcuddur. Amma bu qruplaşmaya müqavimət göstərən ənənəvi digər bir regional qruplaşmanın da mövcudluğu qurulmuş planlara əngəllər yarada bilər.  Məhz bu səbəbdən də həmin regional qruplaşmaya rəhbərlik edən və Azərbaycan siyasətinin patriarxı sayılan şəxsin öz yerinə daha gənc, az təcrübəli yeni bir lider hazırlaması və yaxın zamanda təqaüdə gedəcəyi barədə məlumatlar dövrüyyəyə buraxılıb. Bu məlumatların, həmçinin, patriarxa "getmək vaxtıdır!" mesajını vermək məqsədi daşıdığı da istisna edilmir. Bunun baş verəcəyi təqdirdə Putin-hərbiyyə tandeminin Azərbaycanda özünə loyal hakimiyyət əldə etmək istiqamətindəki səylərinin qarşısındakı son maneələrdən biri qaldırılmış olacaq. Açıq qalan isə bircə sualdır: İlham Əliyevə loyallıq nümayiş etdirən prezident Medvedevin və Azərbaycanda dinc islahatların keçiriləcəyinə ümidlərini hələ tam itirməyən Qərbin buna qarşı nə addimlar atacağı.